CCNA Internetwork Part-4

ဒီတစ္ခါေတာ့ networking နဲ႕ပတ္သက္လာျပီဆိုရင္မသိလို႕မျဖစ္တဲ့ OSI Model
အေၾကာင္းကိုရွင္းျပခ်င္ပါတယ္။ OSI ရဲ႕ အရွည္ကေတာ့ Open System
Interconnection ျဖစ္ျပီး ၁၉၈၄ ခုနွစ္မွာ international organizations for
standardrization (ISO) ဆိုတဲ့အဖြဲ႕အစည္းကေနျပီးေတာ့ မတူညီတဲ့ vendor ေတြ
ကေနျပီးထုတ္လုပ္လိုက္တဲ့အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ product ေတြကို တစ္ခုနဲ႕တစ္ခု အခ်င္းခ်င္း
network ခ်ိတ္ဆက္လို႕ရေအာင္ standard တစ္ခုသတ္မွတ္ေပးလိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။

OSI Model ကိုအကုန္နီးပါးနားလည္ဖို႕ဆိုတာအခ်ိန္အၾကာၾကီးေပးရမွာျဖစ္ျပီး၊
အေတြ႕အၾကံဳနဲ႕လည္းဆိုင္ပါေသးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ေတာင္ အခုခ်ိန္အထိ
OSI အေၾကာင္းကိုေလ့လာလို႕မကုန္နိဳင္ေသးပါဘူး။ဒီေတာ့ ဒီေနရာမွာကၽြန္ေတာ္က
OSI model အေၾကာင္းကိုအေသးစိတ္မေျပာေတာ့ဘဲနဲ႕ CCNA exam ေျဖဖို႕ လို
အပ္တဲ့အခ်က္ေတြေလာက္ပဲေျပာျပသြားပါမယ္။ OSI မွာ seven (ခုနွစ္) layer ရွိ
ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ အဲဒီ 7 layer ကိုအလြတ္ရေအာင္က်က္ၾကပါတယ္။
International မွာေတာ့သူ႕ကို All People Seem To Need Data Processing ဆိုျပီး

အလြတ္မွတ္ခိုင္းက်ပါတယ္။ အလြတ္မက်က္ခ်င္ဘူးဆိုရင္လည္း အျမဲတမ္းေလ့လာေနရင္
အလြတ္ရသြားပါလိမ့္မယ္။ ကဲ...ေအာက္မွာၾကည့္ၾကည့္လိုက္ပါအံုး။

                                                     OSI Seven Layer
အေပၚဆံုးမွာရွိေနၾကတဲ့ Application, Presentation နဲ႕ Session layer သံုးခုကိုေတာ့
upper layer လို႕ေခၚျပီး အဲဒီ layer သံုးခုကိုေတာ့ Software ပိုင္းနဲ႔ပတ္သက္ျပီး အသံုးခ်
ၾကပါတယ္။ Transport layer ကေတာ့ network packets ေတြကို တစ္ေနရာကေန၊ တစ္
ေနရာကိုေပးပို႕၊ လက္ခံတဲ့ေနရာမွာ ျဖန္႔ေ၀ေပးျခင္း(delivery) နဲ႕ လမ္းေၾကာင္းညႊန္ေပးျခင္း
(routing) တို႕ကိုအဓိကလုပ္ေဆာင္ေပးပါတယ္။  Data Link Layer ကေတာ့ software နဲ႕
hardware ေတြအတြက္ျဖစ္ျပီး၊ Physical layer ကေတာ့ hardware ေတြအတြက္ပဲျဖစ္ပါတယ္။
ဒီအတိုင္းၾကီးပဲေျပာေနရင္ မ်က္စိထဲျမင္မွာမဟုတ္ဘူးဗ်။ ဒီေတာ့ အေပၚကပံုေလးနဲ႕ ရွင္းသြား
ေအာင္ေျပာျပပါမယ္။ ပံုအရ ကြန္ပ်ဴတာ A ကေန ကြန္ပ်ဴတာ B ကို data ပို႕မယ္ဆိုပါေတာ့..

1. ပထမအေနနဲ႕ APPLICATION, PRESENTATION နဲ႕ SESSION Layer ေတြက host A ရဲ႕user ရိုက္ထည့္လိုက္တဲ့ Input ေတြကိုယူျပီး Data အျဖစ္ေျပာင္းေပးလိုက္ပါတယ္။
2. ျပီးရင္ TRANSPORT Layer က အေပၚ layers ေတြကေနရလာတဲ့ Data ေတြကို Segments Header တပ္ျပီးေတာ့ Segments ေတြအျဖစ္ေျပာင္းလိုက္ပါတယ္။
3. ထပ္ျပီးေတာ့ NETWORK Layer ကလည္း သူ႕ဆီကို TRANSPORT Layer ကေနေရာက္လာတဲ့ Segments အစိတ္အပိုင္းေတြကို Network Header ထည့္ျပီး Packets ေတြအျဖစ္ထပ္ေျပာင္းလုိက္ျပန္ပါတယ္။
4. တဖန္ DATA LINK Layer ကလည္း ရလာတဲ့ packets ေတြကို Frame Header ထည့္လိုက္ျပီးေတာ့ data link frames ေတြအျဖစ္ေျပာင္းလိုက္ပါတယ္။ အဆင့္ဆင့္ေျပာင္းေနတာေနာ္။ စာေမးပြဲေျဖမယ့္သူေတြအေနနဲ႕ဒီေၾကာင္းအရာေတြကို သိေနရပါမယ္။
5. ျပီးရင္ Data Link layer ရဲ႕ Sub-Layer တစ္ခုျဖစ္တဲ့ MAC Sublayer က သူ႕ရဲ႕ Main Layerျဖစ္တဲ့Data Link layer ကေျပာင္းလိုက္တဲ့ frames ေတြကို ေအာက္ဆံုးမွာရွိတဲ့ PHYSICALLayer ကသယ္နိဳင္တဲ့ bits (1,0) ေတြအျဖစ္ေျပာင္းေပးလိုက္ပါတယ္။ ျပီးမွ PHYSICALLayer က network medium ျဖစ္တဲ့ wire ၾကိဳးကေနျပီးေတာ့ host B ကိုေပးပို႕လုိက္ပါတယ္။

အခုေျပာခဲ့တဲ့အခ်က္ ငါးခ်က္က OSI Data Encapsulation process ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဆိုရင္
Deencapsulation ဆိုတာက အခုေျပာတဲ့ငါးခ်က္နဲ႕ ေျပာင္းျပန္ျပန္ျပီးအလုပ္လုပ္တယ္ဆိုတာကို
သိထားရပါမယ္။

ကဲ...အခု OSI model ရဲ႕ Layer တစ္ခုခ်င္းစီကို ေျပာျပပါမယ္။

APPLICATION
Application layer ကေတာ့ user's ေတြအသံုးျပဳေနတဲ့ applications ေတြကိုေထာက္
ပံ့ေပးတဲ့ layerျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္သူ႕ကို user နဲ႕အနီးဆံုး layer လုိ႕ေတာင္ေခၚလို႕ရ
ပါတယ္။ ဥပမာ.... Web Browser ေတြ၊ Email Software ေတြနဲ႕ Windows Explorer
တို႕လိုဟာမ်ိဳးေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ layer မွာပါ၀င္တဲ့ protocols ေတြကေတာ့ Telnet, http,
ftp, tftp, smtp, ntp, snmp, dns...တုိ႕ပါပါတယ္။

PRESENTATION
Presentation layer ကေတာ့ particular format ေတြကို application layer ဆီကိုတင္
ျပပါတယ္။ ျပီးေတာ့ encryption, compression နဲ႕ အျခာ coding ပိုင္းဆိုင္ရာ function
ေတြကိုလည္းလုပ္ေဆာင္ပါေသးတယ္။ ဒီ layer မွာေတာ့ multimedia extension ေတြျဖစ္တဲ့
GIF, TIFF, JPEG, MPEG, MIME နဲ႕ ASCII code ေတြလည္းပါ၀င္ပါေသးတယ္။

SESSION
Session layer က network နွစ္ခု (Source and Destination) ရဲ႕ applications ေတြၾကားမွာ
connections ေတြကို တည္ေဆာက္ျခင္း(establishes), ထိန္းသိမ္းျခင္း(maintains) နဲ႕ ပိုင္း
ျဖတ္ေပးျခင္း(teminates) ေတြကိုျပဳလုပ္ေပးပါတယ္။ ေနာက္ျပီးေတာ့သူက network node
နွစ္ခုၾကားမွာ dialogue control လည္းလုပ္ေပးပါေသးတယ္။ Dialogue control ဆိုတာက
ေတာ့ ဘယ္အခ်ိန္မွာပို႕မယ္ (when send) နဲ႕ ဘယ္ေလာက္ၾကာမယ္ (how long) ဆိုတာ
ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ျပီးေတာ့ APPLICATION, PRESENTATION နဲ႕ SESSION Layer ေတြရဲ႕
Error ေတြကိုလည္း reporting လုပ္ေပးပါတယ္။ ဒီ layer မွာ operate လုပ္တဲ့ protocols
ေတြကေတာ့ RPC, SQL နဲ႕ NETBIOS တို႕ပဲျဖစ္ပါတယ္။ မွတ္ထားလိုက္ပါအံုး။

TRANSPORT
ဒီ Layer ကေတာ့ေရွ႕မွာကၽြန္ေတာ္ေျပာခဲ့တဲ့အတိုင္း upper layer ေတြကေနရလာတဲ့ Data
ေတြကို Segments ေတြအျဖစ္ေျပာင္းလိုက္ပါတယ္။ Transport layer က end-to-end
connectivity ကိုေထာက္ပံ႔ေပးပါတယ္။  ေနာက္ျပီး error checking နဲ႕ flow control ကို
လည္းေထာက္ပံ႔ေပးပါေသးတယ္။ ဒီ layer မွာသံုးတဲ့ protocol ေတြကေတာ့ TCP, UDP,
NETBEUI နဲ႕ SPX တို႕ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ CCNA ေျဖမဲ႔ network သမားေတြအေနနဲ႕
TCP နဲ႕ UDP port numbers ေတြကိုသိထားဖို႕လိုပါတယ္။ အဲဒီ port numbers ေတြကို
WIKIPEDIA မွာရွာျပီးေလ့လာလို႕ရပါတယ္။ ထပ္မွတ္ရမွာက TCP က connection-
oriented ျဖစ္ျပီး၊ UDP ကေတာ့ connection-less ျဖစ္ပါတယ္။

• Connection-Oriented ဆိုတာကေတာ့ Data တစ္ခုကို network ေပၚကေနမပို႕ခင္မွာvirtual link connection တစ္ခုကိုတည္ေဆာက္လိုက္ပါတယ္။ သူက network ေပၚကေနdata ပိုျပီးျပီဆိုရင္ destination ကို data ေရာက္ျပီဆိုတာနဲ႕ ေပးပို႕လိုက္တဲ႔သူ (sender)ဆီသို႕ acknowledgements ျပန္ပို႕ျပီး အသိေပးလိုက္ပါတယ္။
• Connection-Less ကေတာ့ Oriented နဲ႕ေျပာင္းျပန္ပါ။ သူက Data မပို႕ခင္မွာ virtuallink connection ကိုမတည္ေဆာက္ပါဘူး။ အဲဒီေတာ့ လက္ခံတဲ့သူ(receiver) ဆီေရာက္သြားရင္ေတာင္ ack မျပန္တဲ့အတြက္ေရာက္လားမေရာက္လားမသိရပါဘူး။

NETWORK
Network Layer ကေတာ့ transport layer ကေနရလာတဲ့ segments ေတြကို packets
ေတြအျဖစ္ေျပာင္းေပးလိုက္ျပီးေတာ့ လမ္းေၾကာင္းေတြတည္ေဆာက္ေပးျခင္း (routing),
အတိုဆံုးနဲ႕အေကာင္းဆံုးလမ္းေၾကာင္းကို ေရြးခ်ယ္ေပးျခင္း (path-selection) နဲ႕ packets
ေတြကို အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ network ေတြဆီကို ျဖန္႔ေ၀ေပးပါတယ္။ ေနာက္ျပီးေတာ့ network
layer မွာ logical address ေတြျဖစ္တဲ့ IP, IPX, Apple Talk, ICMP, RIP, OSPF, BGP,
IGRP, EIGRP, NLSP, ARP, RARP နဲ႕ X.25 ဆိုတဲ့ protocol ေတြအလုပ္လုပ္ပါတယ္။
Logical address ေတြကို layer 3 address ေတြလို႕လဲေခၚၾကပါေသးတယ္။ Layer 3
network layer devices ေတြကေတာ့ Routers နဲ႕ layer 3 Switches ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။

DATA LINK
Data link Layer ကေတာ့ network layer ဆီသို႕ transparent network services
ေတြကိုေထာက္ပံ႔ေပးပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ network layer က physical network
topology ကိုထည့္ျပီးစဥ္းစားစရာမလိုေတာ့ပါဘူး။ ေျပာခ်င္တာက physical networking
media ကိုေထာက္ပံ႔ေပးတယ္လိုေျပာတာပါ။ ေနာက္ျပီး errors checking ကိုလည္း လုပ္
ေဆာင္ေပးပါေသးတယ္။ layer 2 ျဖစ္တဲ့ data link layer ရဲ႕ devices ေတြကေတာ့
Switches, bridges, WAPs နဲ႕ NICs တို႕ပဲျဖစ္ပါတယ္။

IEEE 802 Data Link Sub Layers
ဒီေနရာမွာ Data link layer ကို IEEE ကေနျပီးေတာ့ 802 standards အရ နွစ္မ်ိဳးထပ္ခြဲလိုက္
ပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ LLC sublayer နဲ႕ MAC sublayer တို႕ပဲျဖစ္ပါတယ္။

LLC Sub Layer
LLC ဆိုတာကေတာ့ logical link control ျဖစ္ျပီး data link layer ရဲ႕ upper layer ျဖစ္ပါတယ္။
LLC က Source Service Access Points (SSPAs) နဲ႕ Destination Service Access Points
(DSAPs) ကိုသံုးျပီးေတာ့ သူ႕ေအာက္မွာရွိေနတဲ့ lower layer ေတြကို network layer နဲ႕ ခ်ိတ္
ဆက္နိဳင္ေအာင္ကူညီေပးပါတယ္။ ေနာက္ျပီး LLC Sub Layer က frames, sequencing နဲ႕
acknowledgements ေတြကိုလည္းတာ၀န္ယူေဆာင္ရြက္ရပါေသးတယ္။ LLC Sub Layer ကို
IEEE Standard 802.2 လို႕သတ္မွတ္ထားပါတယ္။

MAC Sub Layer
Media Access Control Layer ကေတာ့ physical address  ေတြကို အဓိကတာ၀န္ယူရတာျဖစ္ျပီး
physical network media ျဖစ္တဲ့ NICs (network interface card) နဲ႕ခ်ိတ္ဆက္အလုပ္လုပ္ေစ
ပါတယ္။ သူက frames ေတြကို bits (1,0) ေတြအျဖစ္ေျပာင္းျပီး physical layer ရဲ႕ Medium ျဖစ္တဲ့ wire ဒါမွမဟုတ္ wireless ေပၚကိုတင္ေပးလိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ဒီ layer မွာ
CCNA WAN ခန္းမွာသင္ရမဲ့ Frame Relay လည္းအလုပ္လုပ္ပါတယ္။

PHYSICAL
Physical layer ကေတာ့ သူ႕ရဲ႕နာမည္အတိုင္းပဲတကယ့္ရုပ္ပိုင္းဆိုရာထိေတြ႕ကိုင္တြယ္လို႕ရတဲ့
link ေတြကို activating, deactivating နဲ႕ maintaining ေတြလုပ္ပါတယ္။ ဒီ layer မွာေတာ့
လွ်ပ္စစ္ပိုင္းဆိုင္ရာေတြ (electronic)၊ Wire Voltage levels ေတြ၊ Data transmission rates
ေတြနဲ႔ Distances ေတြကို သတ္မွတ္ေပးပါတယ္။ Layer 1 Devices ေတြကေတာ့ HUBs/
Concentrators, repeaters, NICs, LAN interface နဲ႕ WAN interface ေတြျဖစ္ပါတယ္။

အားလံုးျပီးသြားတဲ့ေနာက္မွေတာ့ ေနာက္တစ္ခုမွတ္စရာရွိပါေသးတယ္။ အဲဒါကေတာ့ TCP/IP
DoD model ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ model တစ္ခုေပါ့။ စိ္တ္မပ်က္သြားနဲ႕အံုးေနာ္။ ေနာက္မွာ
Cisco three layer model က်န္ေသးတယ္။ :P

TCP/IP stack vs. the DoD Model
DoD ဆုိတာ Department of Defense ျဖစ္ျပီး OSI 7-Layer နဲ႕ ပံုစံတူပါတယ္။ DoD model
ရဲ႕ layer တစ္ခုခ်င္းစီက OSI model ရဲ႕ layer ၁ ခု ဒါမွမဟုတ္ ၁ခုထက္ပိုတဲ့ model ေတြနဲ႕
အလုပ္လုပ္တဲ့ functions ေတြက ထပ္တူက်ေနတာကိုေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။ ကဲ..ေအာက္မွာၾကည့္
လိုက္ပါအံုး။

                                        TCP/IP DoD Model Vs OSI Model

CCNA Exam အတြက္ေတာ့ DoD model ကိုအေသးစိတ္မသိလည္းရပါတယ္။ ဒါေပမဲ႔ OSI Model
နဲ႕ DoD Model ရဲ႕ ဆက္စပ္မႈေတြကိုသိထားတယ္ဆိုရင္ေတာ့ လြယ္လြယ္ကူကူနဲ႕ devices ေတြ
protocol ေတြကိုအလြယ္တကူခြဲျခားနိဳင္ပါလိမ့္မယ္။ ကဲ...part 4 ေတာ့ျပီးသြားျပန္ပါျပီ။ စာေရးဖို႕
အခ်ိန္ကို မနည္းေပးထားရတာပါ။ ေနာက္လည္းအားတာနဲ႕ အခ်ိန္လုျပီးေရးသြားပါမယ္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဗ်ာ။